HALİSE ARSLAN ÖZEL EĞİTİM PROJE OKULU ÖRNEĞİ

Çocuğun kendinin farkına varmasının ilk yolu ona bedenini tanıtmakla başlar. Beden eğitimi dersi özellikle özel eğitim gerektiren hafif, orta, ağır ve ileri zihinsel engelliler için temel derslerden biridir.

“Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği”nin yaptığı tanımlara göre; özel eğitime ihtiyacı olan birey çeşitli nedenlerle bireysel ve gelişim özellikleri ile eğitim yeterlilikleri açısından akranlarından beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireyi ifade etmektedir. Bu bağlamda özel eğitim kurumlarında “Beden Eğitimi” dersi bütün zihinsel engelli çocukların, özellikle SP’li, Otizmli, Down sendromlu vb. çocukların fiziksel ve motor becerilerinin gelişimine yardımcı olurken, aynı zamanda sosyal yaşama uyum sağlamalarına, kendilerini tanımalarına, kendilerine güven duymalarına ve bağımsız biçimde yaşamalarına da katkıda bulunur. Toplumsal uyum alanlarında daha aktif ve katılımcı bir biçimde rol almalarını sağlar.

Zihinsel engelli çocuklarla çalışırken önce bireysel değer duygusunun geliştirilmesi gerekir. Çocuk “Bana ihtiyaç var, ben isteniyorum, ben seviliyorum” şeklinde düşünmelidir. Bu duygunun etkili bir şekilde geliştirilmesi çocuk ile eğitici arasında önemli duygusal ve tepkisel ilişkinin doğmasına neden olur. Bu olumlu düşünce ve yaklaşım ile çocuğun hareket deneyimleri ile bireysel potansiyeli ortaya çıkarılabilir.

Zihinsel engelli çocuklarda büyüme ve gelişmeyi etkileyen önemli eğitsel yardımlardan biri de hareket deneyimlerinin kazandırıldığı beden eğitimi programlarıdır. Amaçlı ve anlamlı biçimde düzenlenen beden eğitimi programları çocuğun duygusal, toplumsal ve psikosomatik yönlerini etkiler. Bu ders etkinlikleri; spor, oyun, dans, alıştırma ve keşfedici hareketleri kapsar. Hareketler yolu ile elde edilen deneyimler kendi başlarına bir amaç değil büyüme ve gelişmede sürekli ve etkili temel bir araç olarak düşünülmelidir. Etkinlikler; çocuklarda bireysel farklılıklar göz önünde bulundurularak, hareketler basitten zora, oyun düzeninden kurallı hareketlere doğru düzenlenir. Yeteneklerine ve gelişimsel özelliklerine göre çocuklar gruplara ayrılır. Yeteneklerde farklılık olsa bile öğretmen alt ve üst düzeylerde hareket yaptırabilir. Çalışmalar sırasında gelişmiş çocuklar diğerlerine yardımcı olabilirler. Böylece çocuklara iş birliği yapmaları için fırsat tanınır.

Özel eğitim gerektiren zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi dersi örneği olarak Halise Arslan Özel Eğitim Okulu’nda Beden eğitimi dersine başlamadan önce ailelerle iş birliğine gidilerek öğrenciler genel bir sağlık kontrolünden geçirilmektedir. Spor yapmalarının sakıncalı olup olmadığı tespit edilmektedir. Öğrencilerin fiziksel yapısı ile spora uygunlukları bir fizyoterapist tarafından saptandıktan sonra öğrencilerin beden gücü, yapısı, ilgi ve gereksinimlerine uygun olarak performansları alınarak, beden eğitimi dersi plânlaması yapılmaktadır. Bu okulda beden eğitimi dersinde temel amaç her çocuğun aynı düzeyde yetiştirilmesi değil, her bireyin kendi yeteneklerine göre gelişiminin sağlanmasıdır. Bu bağlamda beden eğitimi dersi programında yer alan amaçlar öğrencilerin yaşlarına, gelişim özelliklerine ve gereksinimlerine göre daha alt basamaklara ayrılarak gerektiğinde yeni amaç ve davranışlar oluşturulmaktadır. beden eğitimindeki etkinliklerin süresi, öğrencilerin kas kuvvetlerinde, eklem kas koordinasyonları ile hareket kabiliyetlerinde artış sağlayacak süre ve yoğunlukta olacak şekilde planlanmaktadır. Halise Arslan Özel Eğitim Okulu’nda beden eğitimi derslerinde yürüyüş, koşu, jimnastik, koordinasyon, takım oyunları, masa tenisi, badminton ve toplu oyunlara ağırlık verilmektedir. Beden eğitimi derslerinde, öğrencilerin sosyal ve duygusal gelişiminde önemli katkı sağladığı bilinen müzikli oyunlar, hareketler, halk dansları, sportif çalışmalar ve çeşitli gösterilere de yer verilmektedir. Her öğrencinin bireysel ve gelişim özellikleri doğrultusunda bu çalışmalara katılmasına özen gösterilmektedir. Bu etkinlikler daha sonra önemli günlerde sergilenerek öğrencilerin özgüven, topluluk karşısına çıkabilme, kendini ifade edebilme duygularını gerçekleştirebilme imkânı sağlanmaktadır. Ayrıca okulumuzda birçok spor içerikli proje yapılmaktadır. Bunlardan biri “Özel Eğitimde Sanat ve Spor Festivali”dir. Festival kapsamında her yıl ilçemizde öğrenim gören özel gereksinimli öğrenciler okulumuz bünyesinde toplanarak spor ve sanat çalışmaları yapmaktadır.

Derslerde hareketten hoşlanmayan (hipoaktif) veya harekete aşırı duyarlı oldukları için hareketli materyallerden korkan (top, merdiven, ip vb.) çocuklar için çalışmalar, katılım süresi azdan çoğa derece derece arttırılarak işlenmektedir. Ayrıca sevdiği bir aktivite seçilerek ve sosyal pekiştireçlerle desteklenerek derse katılımı sağlanmaktadır.

Unutulmamalıdır ki, Mustafa Kemal ATATÜRK’ün söylediği gibi “Eğitimde feda edilecek tek bir fert yoktur”. Bu anlayışla Halise Arslan Özel Eğitim Okulu’nda her öğrenci özenle, sevgiyle eğitim ve öğretim görmektedir.